Martin Eden (1909) là một trong những tiểu
thuyết nổi tiếng nhất của Jack London.
Martin Eden đề cập đến số phận của một văn nghệ
sĩ trong xã hội tư sản, số phận của một con người nhằm rút khỏi cái thế giới
chật hẹp của những lợi ích riêng tư.
Nội dung:
Martin xuất
thân là một thủy thủ, Martin đã lý tưởng hóa cái “xã hội thượng lưu”, nơi anh
cảm thấy dường như có “sự hào hiệp của tâm hồn, những tư tưởng trong sạch và cao
thượng, cuộc sống tinh thần khẩn trương…” Trải qua bao nhiêu thiếu thốn, vấp
phải những khó khăn gian khổ không kể xiết trên đường đời, cuối cùng, anh đã đạt
được vinh quang và giàu có, trở thanh một nha văn nổi tiếng. Nhưng càng gần gũi
“thế giới thượng lưu” bao nhiêu anh càng cảm thấy cô đơn bấy nhiêu. Martin càng
nhận thấy bộ mặt giả dối của nó. Con đường đời của Martin là cả một chuỗi vỡ
mộng cay đắng và cuối cùng đã đẩy anh tới chỗ tự tử.
Ngay
từ khi còn là một thủy thủ bình thường, Martin đã thấy là kiến thức chân chính
dường như chỉ có thể tìm thấy trong “xã hội thượng lưu”. Cái vẻ học thức và tinh
tế trong gia đình người chủ nhà băng Morse mà lần đầu tiên anh bước chân vào đã
làm anh như mê đi. Nhưng anh càng say mê hơn đối với Ruth cô con gái nhà Morse –
anh tưởng thấy tất cả sự trong trắng và cái đẹp tinh thần của cô. Nhưng rồi
chẳng bao lâu sau, anh đã nhận thấy cái vẻ đẹp bên ngoài của những con người này
chứa đựng cái ích kỷ, sự buôn bán bẩn thỉu và sự trống rỗng tinh thần. Trước
đây, trong thời gian ngắn, anh đã nhìn vào cái xã hội bạn bè nhà Morse một cách
thành kính, giờ đây anh thấy họ là những kẻ nhỏ nhen với những tư tưởng nhỏ
nhen, té ra cái nền học vấn thực sự của nhà Morse, của bạn hữu và những người
quen biết họ chỉ là một nền học vấn mù quáng.
Sợi dây cuối
cùng nối Martin với xã hội thượng lưu là tình yêu của anh với Ruth. Tình cảm cao
quý này đã thúc đẩy anh, khiến anh có được sức mạnh sáng tạo. Nhưng sự vỡ mộng
của anh càng thêm khủng khiếp khi anh hiểu rằng ngay cả Ruth cũng chỉ là một cô
gái nhà giàu tầm thường với những quan điểm hẹp hòi và nhỏ nhen. Cô không thể
vượt khỏi cái vòng đai của giai cấp, cô không hiểu nổi Martin, không cảm thông
với nguyện vọng sáng tác của anh, xa lánh anh trong khi anh cần sự khuyến khích
của cô hơn bao giờ hết. Cô quay lại làm lành với anh khi anh đã trở thành một
nhà văn nổi tiếng. Nhưng Martin lại không thể làm lành với cô, cũng như anh
không thể làm lành với xã hội thương lưu đã đánh lừa mọi hy vọng của
anh.